Pedagogische fiches: gebruiksaanwijzing

Inleiding en rode draad

Verkeersveiligheid is een grote bekommernis in onze samenleving en heeft veel aanknopingspunten met het schoolprogramma, zeker in de wetenschapsvakken die in de loop van het leerprogramma op regelmatige basis aan bod komen. Hieronder vindt u pedagogische fiches over drie factoren die een invloed kunnen hebben op het risico op verkeersongevallen en de ernst daarvan:

1. Snelheid
2. Dode hoeken
3. Rijden onder invloed van drugs, alcohol of medicatie

Ook afleiding speelt een rol, en daarom hebben we dit als verzwarende factor toegevoegd aan elk van de behandelde thema’s.

Deze drie factoren worden in aparte fiches uitgewerkt. Deze fiches kunnen worden gebruikt vanaf de hoogste klassen van het basisonderwijs tot het einde van het secundair, zowel afzonderlijk als gezamenlijk, als onderdeel van een schoolproject. In dat geval kunnen de voorgestelde activiteiten een inspiratiebron zijn voor parallelle workshops voor verschillende leeftijdsgroepen als onderdeel van een verkeersveiligheidsdag. Deze dag kan worden afgesloten met het opstellen van concrete, gezamenlijke maatregelen.

Leerkrachten kunnen ook één van de onderstaande thema’s in hun eigen les verwerken. Elke fiche wordt aangereikt met zijn aanknopingspunten met het schoolprogramma.

Inhoud van de fiches in een notendop:

1. Fiche “snelheid” (SO – 2de en 3de graad)

Doelstelling: Aan de hand van de cijfers begrijpen de leerlingen de rol die snelheid speelt in de risico’s op verkeersongevallen en de ernst ervan. Ze worden ertoe aangezet zelf berekeningen te maken en grafieken te interpreteren.

Snelheid krijgt in onze samenleving systematisch waardering. Helaas gaan snelheid en verkeersveiligheid niet samen. Snelheid verhoogt niet alleen het risico op ongevallen, maar ook de ernst daarvan. Het is gewoon een kwestie van fysica en wiskunde maar natuurlijk ook van gedrag! In wetenschappelijk opzicht biedt verkeersveiligheid de mogelijkheid om te werken rond de begrippen snelheid, versnelling, vertraging en energie.

Waarom werken aan de bewustmaking van tieners? 

• Omdat snelheid één van de grootste oorzaken van ongevallen is.
• Omdat jongeren zelfs op een step of een fiets vaak te snel en zonder bescherming rijden, soms zelfs onder invloed van psychotrope drugs (waaronder ook alcohol).
• Omdat verkeersongevallen één van de hoofdoorzaken zijn van overlijdens bij jongeren.
• Omdat jongeren vaak hun smartphone gebruiken tijdens het rijden. Afleiding wordt vaak aangehaald als oorzaak van een ongeval.

Download de fiche “snelheid” in PDF.

 

Waarom werken aan de bewustmaking van tieners? 

• Omdat jonge weggebruikers zich vaak niet bewust zijn van het dodehoekprobleem of er geen rekening mee houden.
• Omdat “kwetsbare” weggebruikers vaak denken dat als zij andere voertuigen goed kunnen zien, de bestuurders van die voertuigen hen ook duidelijk opmerken.

Download de fiche “dode hoeken” in PDF.

 

3. Fiche “Rijden onder invloed van drugs, alcohol of medicatie” (SO – 2e graad)

Doelstelling: Voor dit thema stellen we voor dat leerkrachten hun leerlingen vragen een onderzoek uit te voeren naar het verband tussen verslaving en verkeersveiligheid. Omdat jongeren de effecten van psychotrope stoffen vaak minimaliseren, is het de bedoeling om bepaalde vooroordelen een objectieve lading te geven op basis van wetenschappelijke informatie. De didactische systematiek voorziet de leerkracht van een leidraad voor dit onderzoek, thema’s om per subgroep in de klas te onderzoeken en een selectie van documenten voor de leerkracht en elke van deze subgroepen. De leerkracht kan in dit onderzoek de biologische begrippen verwerken die hij of zij normaliter onderwijst op basis van de voorgeschreven informatie over de werking van het zenuwstelsel.

De leerlingen gelden als leerlingen-deskundigen die werken aan een onderzoeksvraagstuk op basis van een gedocumenteerd dossier om de invloed van het gebruik van psychotrope stoffen op het risico en de ernst van verkeersongevallen te verklaren.
Het gebruik van psychotrope stoffen (alcohol, cannabis enz.) is behoorlijk verspreid in de samenleving.

Deze stoffen hebben al snel een schadelijke invloed op iemands vermogen om een voertuig onder controle te houden, snel te reageren en de juiste beslissingen te nemen.

Vanuit wetenschappelijk oogpunt is verkeersveiligheid een gelegenheid om na te gaan in hoeverre begrippen die verband houden met het zenuwstelsel begrepen worden. De voorgestelde fiche kan daarom gebruikt worden als een vormende evaluatie waarbij de leerlingen-deskundigen op zoek gaan naar informatie in een dossier om het antwoord te vinden op een vraag.

Waarom werken aan de bewustmaking van tieners? 

• Omwille van het risico op ongevallen die veroorzaakt worden door het gebruik van psychotrope stoffen, ook bij beperkt gebruik.
• Omdat veel tieners, zelfs als ze nog geen rijbewijs hebben, al de weg op mogen met een scooter, een fiets of een step waardoor ze evenzeer het risico lopen op ernstige verkeersongevallen na het gebruik van psychotrope middelen.
• Omdat ze inzittende of slachtoffer kunnen zijn van iemand die onder invloed rijdt, moeten ze zich bewust zijn van de effecten die deze stoffen hebben op de hersenen en daarmee rekening houden.

Download de fiche “Rijden onder invloed van drugs, alcohol of medicatie” in PPT.